Ελλάδα έχει αναδειχθεί ως βασικός υποστηρικτής του Ισραήλ στην Ανατολική Μεσόγειο, μια θέση αδιανόητη λίγο περισσότερο από μια δεκαετία πριν και προφανώς σε αντίθεση με την κοινή γνώμη.
Σύμφωνα με ελληνικά ΜΜΕ, μεγάλος αριθμός μεταγωγικών αεροσκαφών C-17 και C-130 των Ηνωμένων Πολιτειών έχουν σταθμεύσει στην αεροπορική και ναυτική βάση των ΗΠΑ στον κόλπο της Σούδας, στην Κρήτη, και στη βάση της ελληνικής αεροπορίας στην Ελευσίνα, κοντά στην Αθήνα, σε περίπτωση που θα πρέπει να είναι απαραίτητη μια μαζική εκκένωση Αμερικανών πολιτών από το Ισραήλ.
Η επίσημη θέση της Ελλάδας στην εξωτερική πολιτική, που τώρα υποστηρίζεται από δεξιά και αριστερά κόμματα όταν βρίσκεται στην εξουσία, είναι εντελώς διαφορετική από την παραδοσιακά φιλοπαλαιστινιακή πολιτική της κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, όταν η Ελλάδα και το Ισραήλ δεν είχαν ακόμη αναπτύξει πλήρεις διπλωματικές σχέσεις.
Όταν ο προκάτοχος του Νετανιάχου, Μεναχέμ Μπέγκιν, εισέβαλε στον Λίβανο για να καταστρέψει τη στρατιωτική πτέρυγα της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης το 1982, τα ελληνικά πλοία οδήγησαν τον ηγέτη της οργάνωσης, Γιάσερ Αραφάτ, ασφαλή στην Αθήνα.
Τότε, οι ομογενείς Παλαιστίνιοι έκαναν συχνά διαδηλώσεις στους δρόμους της Αθήνας με την υποστήριξη του ελληνικού αριστερού κόμματος, για να σαλπίσουν την υπόθεσή τους σε ευρωπαϊκό έδαφος.
Η υποστήριξη προς τους Παλαιστινίους δεν ήταν απλώς συναισθηματική.
Τα ελληνόκτητα τάνκερ μεταφέρουν το ένα τρίτο του παγκόσμιου αργού πετρελαίου και αυτό το εμπόριο υπαγόρευε καλές σχέσεις με τον αραβικό κόσμο για δεκαετίες.
Ένας άλλος λόγος ήταν η εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο το 1974. «Η Ελλάδα ενδιαφέρθηκε πολύ να πάρει τις ψήφους του ΟΗΕ υπέρ της θέσης της στο Κυπριακό», δήλωσε στο Al Jazeera ο Αριστοτέλης Τζιαμπίρης, καθηγητής διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Πειραιά. «Έπρεπε να σταθμίσεις μία ψήφο Ισραήλ έναντι 20 περίπου ψήφους Αράβων».
Οι αρχές της προσέγγισης έγιναν το 1990, όταν ο πατέρας του Μητσοτάκη, πρώην πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, αναγνώρισε πλήρως και νομικά το Ισραήλ, το οποίο έκρινε απαραίτητο «για την αποκατάσταση και την εδραίωση της ειρήνης στην περιοχή».
Ωστόσο, η στενή σχέση του Ισραήλ με την Τουρκία τη δεκαετία του 1990 ήταν πρόβλημα για την Ελλάδα.
«Το τουρκικό κριτήριο, μια μόνιμη θέση στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, υπαγορεύει ότι δεν μπορούμε να έχουμε καλές σχέσεις με το Ισραήλ εάν αναπτύσσει επίσης τις σχέσεις του με την Τουρκία», δήλωσε στο Al Jazeera ανώτερος ελληνικός κυβερνητικός αξιωματούχος υπό τον όρο της ανωνυμίας. «Τους θέσαμε αυτό το δίλημμα και οι Ισραηλινοί εκείνη την εποχή είχαν πολύ πιο στρατηγικά συμφέροντα στην Τουρκία, οπότε τους αναγκάσαμε να επιλέξουν την Τουρκία».
Το 2010, μια άλλη σύγκρουση μεταξύ του ισραηλινού στρατού και της Χαμάς άλλαξε τα πάντα. Ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έστειλε στολίσκο με ανθρωπιστική βοήθεια στη βοήθεια των Παλαιστινίων. Ισραηλινοί καταδρομείς επιτέθηκαν στον στολίσκο, υποπτευόμενοι ότι μετέφερε όπλα, σκοτώνοντας εννέα άτομα. Η κατάρρευση των σχέσεων Τουρκίας-Ισραήλ ήταν ένα κενό που το πολιτικό κατεστημένο της Ελλάδας κινήθηκε για να καλύψει «με εκπληκτική ταχύτητα», είπε ο Τζιαμπίρης.
«Το Ισραήλ βλέπει την Ελλάδα όλα αυτά τα χρόνια ως μια πύλη προς την Ευρωπαϊκή Ένωση που θα μπορούσε να διευκολύνει τη σχέση του Ισραήλ με την ΕΕ και να αμβλύνει την απομόνωσή του λόγω της συμπεριφοράς του Ισραήλ προς τους Παλαιστίνιους», είπε ο κυβερνητικός αξιωματούχος.
Η εκκολαπτόμενη φιλία της Ελλάδας με το Ισραήλ «δεν είναι προσωπική ή κομματική, αλλά αντιπροσωπεύει μια εθνική στρατηγική που διαρκεί σχεδόν 15 χρόνια», είπε ο Τζιαμπίρης.
Σε μια χώρα της οποίας οι πολιτικοί είναι αφοσιωμένοι σε εσωτερικές διαμάχες και συχνά τοποθετούν τα κομματικά συμφέροντα πάνω από τα εθνικά συμφέροντα, αυτό, είπε, είναι «κάτι που πρέπει να θαυμάζουμε».
Η Ελλάδα είχε τους δικούς της λόγους να αγκαλιάσει το Ισραήλ.
Είχε ουσιαστικά χρεοκοπήσει εκείνο το έτος και χρειαζόταν μια διάσωση από τους εταίρους της στην ευρωζώνη και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στην Ουάσιγκτον. Σηματοδοτώντας υποστήριξη προς το Ισραήλ, πλησίασε πιο κοντά στις ΗΠΑ.
Η Ελλάδα γινόταν επίσης μέρος μιας εκκολαπτόμενης ενεργειακής εταιρικής σχέσης. Το 2010 ήταν η χρονιά κατά την οποία το Ισραήλ ανακάλυψε τον Λεβιάθαν, κατέχοντας εκτιμώμενα 566 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου και μετατρέποντας το Ισραήλ σε μια νύχτα στον μεγαλύτερο ιδιοκτήτη εξαγώγιμου φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο.
Το επόμενο έτος, Ελλάδα και Ισραήλ άρχισαν να συζητούν για την κατασκευή του EastMed – ενός υποθαλάσσιου αγωγού μήκους 1.900 χιλιομέτρων (1.180 μίλια), 7 δισεκατομμυρίων δολαρίων κυρίως για τη μεταφορά 10-20 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων ισραηλινού φυσικού αερίου στην Ευρώπη μέσω Ελλάδας κάθε χρόνο.
Οι ελληνικές εταιρείες υδρογονανθράκων έχουν σχηματίσει μια κοινοπραξία για την κατασκευή αυτού του αγωγού και μια εταιρεία με έδρα την Αθήνα παίζει ήδη στρατηγικό ρόλο στην ισραηλινή οικονομία. Εν μέρει μέσω ισραηλινής χρηματοδότησης, η Energean λειτουργεί τώρα μια πλωτή πλατφόρμα παραγωγής, αποθήκευσης και εκφόρτωσης (FPSO) αγκυροβολημένη στο υπεράκτιο Ισραήλ, η οποία εξάγει και υγροποιεί το ισραηλινό υπεράκτιο αέριο για εξαγωγή.
Αμυντική σχέση
Όταν το 2020 οι ελληνοτουρκικές σχέσεις έγιναν τεταμένες, η Ελλάδα επιδίωξε μια σχέση με την εξελιγμένη αμυντική βιομηχανία του Ισραήλ.
Η Ελλάδα υπέγραψε την πρώτη της στρατιωτική συμφωνία με το Ισραήλ στις 6 Μαΐου 2020, μισθώνοντας δύο UAV Heron για την παρακολούθηση του Αιγαίου. Η Ελλάδα είχε αγνοηθεί από την ανάπτυξη των μη επανδρωμένων αεροσκαφών Bayraktar από την Τουρκία και χρειαζόταν τα Herons ως ενδιάμεση λύση πριν αναπτύξει τα δικά της UAV – κάτι που κάνει τώρα η Ελληνική Αεροδιαστημική Βιομηχανία σε συνεργασία με ελληνικά πανεπιστήμια.
Το 2022, η Ελλάδα θα αγόραζε επίσης το αμυντικό σύστημα αντι-drone Drone Dome από την ισραηλινή Rafael Advanced Defense Systems και το 2023 θα αγόραζε δεκάδες drones επιτήρησης και αναγνώρισης Orbiter 3, επίσης από τη Rafael.
Ο Μητσοτάκης υπέγραψε πρωτόκολλα συνεργασίας στον τομέα της κυβερνοασφάλειας με τον Νετανιάχου τον Ιούνιο του 2020 και κάλεσε τους Ισραηλινούς επενδυτές να χρησιμοποιήσουν την Ελλάδα ως βάση για να φτάσουν στην ενιαία αγορά της ΕΕ, ειδικά στον τομέα της πληροφορικής.
Σε αντίθεση με το 2010, όταν η ελληνική οικονομία βρισκόταν σε κλονισμό, η πρόσκληση είχε πλέον ανταποκριτές.
Τον Φεβρουάριο του 2021, οι ισραηλινοί κατασκευαστές αμυντικών εταιρειών SK Group και Plasan ανέλαβαν τον έλεγχο της εκλιπούσας Ελληνικής Βιομηχανίας Οχημάτων (ΕΛΒΟ).
Το 2022, η Ελλάδα και η Elbit του Ισραήλ εγκαινίασαν ένα κοινό κέντρο εκπαίδευσης πτήσεων στη νότια ελληνική πόλη της Καλαμάτας. Το Ισραήλ είχε κάποτε αναζητήσει εκπαιδευτικό εναέριο χώρο από την Τουρκία. Τώρα είχε τη χρήση της τεράστιας περιοχής πληροφοριών πτήσης της Αθήνας.
Το 2023, η Ελλάδα αγόρασε 34 πυραυλικά αμυντικά συστήματα μικρού βεληνεκούς Spike NLOS με περίπου 500 πυραύλους από το Elbit του Ισραήλ για να προστατεύσει τα νησιά του στο ανατολικό Αιγαίο.
Η Τουρκία κινήθηκε προς την αντίθετη κατεύθυνση κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, προσφέροντας στους ηγέτες της Χαμάς διαβατήρια και γραφεία σε τουρκικό έδαφος.
Ο Ερντογάν απογοήτευσε πρόσφατα την Ουάσιγκτον όταν είπε ότι η Χαμάς δεν ήταν «τρομοκρατική» οργάνωση και αποκάλεσε το Ισραήλ κατακτητή.