Πολωνία, Λιθουανία και Λευκορωσία: Μια ευαίσθητη ισορροπία

Ο ρόλος της Λευκορωσίας στην πλήρη εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία και η στενή σχέση του Προέδρου Λουκασένκο με τη Μόσχα έχει προκαλέσει εδώ και καιρό ένταση μεταξύ των γειτόνων της Λευκορωσίας στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ, Πολωνία και Λιθουανία. Τώρα, οι δυνάμεις Wagner είναι παρούσες στη Λευκορωσία πραγματοποιώντας στρατιωτικές ασκήσεις μετά την αποτυχημένη ανταρσία του Yevgeny Prigozhin και την 1η Αυγούστου δύο λευκορωσικά ελικόπτερα παραβίασαν τον πολωνικό εναέριο χώρο, αναγκάζοντας το πολωνικό υπουργείο Άμυνας να μετακινήσει περισσότερα στρατεύματα στα ανατολικά σύνορά του. Η Πολωνία προειδοποιεί επίσης για μια άλλη μεταναστευτική κρίση που ενορχηστρώθηκε από τον Λουκασένκο παρόμοια με αυτή που συνέβη το 2021 όταν παράτυπες μεταναστευτικές ροές κατέκλυσαν πολωνικά συνοριακά φυλάκια. Στη γειτονική Λιθουανία, 1.000 Ρώσοι και Λευκορώσοι έχουν χαρακτηριστεί ως κίνδυνοι για την εθνική ασφάλεια και έχουν λάβει εντολή να εγκαταλείψουν τη χώρα. Έτσι, η πλήρους κλίμακας εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία επανέφερε τη Λευκορωσία για τις αποσταθεροποιητικές της τάσεις και την απόλυτη πίστη στη Μόσχα σε μια εποχή που οι δυτικοί γείτονές της βρίσκονται στο μεγαλύτερο σημείο στρατιωτικής και στρατηγικής ευθυγράμμισης.

Ενώ μια άμεση στρατιωτική πρόκληση από τη Λευκορωσία στο έδαφος του ΝΑΤΟ είναι απίθανη, υπάρχουν πολλές ενέργειες μικρότερης κλίμακας που μπορεί να κάνει το Μινσκ χωρίς να ενεργοποιήσει το Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ. Οι παράτυπες μεταναστευτικές ροές που κατακλύζουν τους συνοριοφύλακες παραμένουν το πιο πιθανό σενάριο, οδηγώντας στην αυξανόμενη στρατιωτικοποίηση της ανατολικής περιοχής του ΝΑΤΟ πλευρά. Μέχρι στιγμής ο αριθμός των παράνομων διελεύσεων δεν έχει φτάσει στα επίπεδα της κρίσης του 2021, αλλά η Βαρσοβία έχει βάσιμους λόγους να ανησυχεί. Η συνεχιζόμενη πίεση και η εστίαση στα σύνορά της με τη Λευκορωσία αναγκάζει την Πολωνία να επικεντρωθεί στο εσωτερικό της, ενώ ταυτόχρονα αμφισβητεί την ευρύτερη μεταναστευτική πολιτική της ΕΕ. Αυτό έρχεται επίσης καθώς η Πολωνία έχει εκλογές στις 15 Οκτωβρίου στις οποίες το κυβερνών δεξιό, εθνικιστικό Κόμμα Νόμου και Δικαιοσύνης προηγείται επί του παρόντος στις δημοσκοπήσεις, αλλά ίσως όχι αρκετά για να εξασφαλίσει την πλειοψηφία. Κατά τη διάρκεια του τελευταίου ενάμιση έτους, η πολωνική κυβέρνηση αύξησε δραματικά τις αμυντικές δαπάνες, καλωσόρισε εκατομμύρια Ουκρανούς πρόσφυγες και ενίσχυσε κρίσιμες συνεργασίες τόσο στην ΕΕ όσο και στο ΝΑΤΟ. Είναι πιο δύσκολο να απεικονίσει κανείς το Δίκαιο και τη Δικαιοσύνη ως ευρωσκεπτικιστές, παρόλο που το κόμμα δεν διστάζει να αμφισβητήσει τις πολιτικές που προέρχονται από τις Βρυξέλλες και εξακολουθεί να έχει σημαντικές ανησυχίες για το κράτος δικαίου να αντιμετωπίσει.

Στα κράτη της Βαλτικής, η παρουσία πιθανών πέμπτων στηλών Ρώσων υπήκοων ή Ρώσων πολιτών αποτελεί ανησυχία μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Καθορίζοντας εάν θα επιτρέψει σε πάνω από 1.000 Ρώσους και Λευκορώσους πολίτες να παραμείνουν στη Λιθουανία, η κυβέρνηση τους ζήτησε να συμπληρώσουν ένα ερωτηματολόγιο για να μετρήσουν τις απόψεις τους σχετικά με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και το καθεστώς της Κριμαίας. Απαντήσεις που κρίθηκαν απαράδεκτες για το Βίλνιους οδήγησαν στην αναστολή του καθεστώτος μόνιμης διαμονής 910 Λευκορώσων και 254 Ρώσων. Ενώ η άποψη ότι οι Ρώσοι και οι Λευκορώσοι αποτελούν απειλές για την εθνική τους ασφάλεια είναι επικίνδυνη, ενισχύει περαιτέρω τη Λιθουανία, καθώς και την Πολωνία, ως πρωτοπόρους της ασφάλειας στην Ευρώπη, ενεργώντας όχι μόνο ως κράτη πρώτης γραμμής αλλά ως μέλη του ευρωπαϊκού πυρήνα. Αυτή είναι μια εύκολη γραμμή για να αποδεχτούν τόσο οι λαϊκιστές ηγέτες όσο και οι πιο φιλελεύθεροι υπερασπιστές του ευρωπαϊκού εγχειρήματος, κάτι που μπορεί να αποδειχθεί δύσκολο για την αντιπολιτευόμενη Πολιτική Συμμαχία της Πολωνίας να αμφισβητήσει αποτελεσματικά στις εκλογές του Οκτωβρίου.

Από τη σκοπιά του ΝΑΤΟ, ο πόλεμος πλήρους κλίμακας της Ρωσίας στην Ουκρανία οδήγησε σε ένα απρόβλεπτο αλλά ευπρόσδεκτο αποτέλεσμα δύο νέων κρατών μελών, της Φινλανδίας και της Σουηδίας. Ωστόσο, η συμμαχία συνεχίζει να έχει τρωτά σημεία που είναι επίσης άμεσο αποτέλεσμα της μακροχρόνιας θητείας του Πούτιν στην εξουσία και της ικανότητάς του να συνεπιλέγει ηγέτες σε γειτονικά κράτη-πελάτες όπως η Λευκορωσία. Ενώ η Λευκορωσία είναι απίθανο να γίνει μέλος του ΝΑΤΟ ή της ΕΕ σύντομα, η Ουκρανία σημειώνει σοβαρή πρόοδο που θα αυξήσει μόνο τη σημασία του Μινσκ για τη Μόσχα. Οι στρατιωτικές ασκήσεις κοντά στα πολωνικά σύνορα είναι μια υπενθύμιση της έντονης διαχωριστικής γραμμής που εξακολουθεί να υπάρχει εντός της Ευρώπης, μιας που δεν είναι ακριβώς ένα Σιδηρούν Παραπέτασμα, αλλά μια οχυρή πύλη από την οποία μπορούν να αναδυθούν περιστασιακές κρίσεις οργανωμένου χάους. Η αμφισβήτηση της συνοχής της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, ιδιαίτερα με την εξόπλιση μεταναστών από τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή σε αντίθεση με τους Ουκρανούς πρόσφυγες, είναι μια δοκιμασμένη μέθοδος για να εμπλακούν ο Λουκασένκο και ο Πούτιν.

Το μεγαλύτερο ερωτηματικό δεν είναι τι θα κάνει η Λευκορωσία, αλλά τι θα κάνουν οι δυνάμεις Βάγκνερ, πού θα βασιστούν και πώς θα μετρηθεί η χρησιμότητά τους για τη ρωσική κυβέρνηση. Ορισμένες αναφορές στο κανάλι Telegram VChK-OGPU προτείνουν σχέδια για τον Wagner να φύγει από τη Λευκορωσία για τα ρωσικά προπύργια Krasnodar, Rostov-on-Don και Voronezh, όπου η ομάδα διατηρεί σημαντική υποστήριξη. Ανεξάρτητα από το πού βρίσκονται, ο Βάγκνερ είναι πιθανό να διατηρήσει σημαντική ελευθερία κινήσεων, θέτοντας περιορισμένους κινδύνους στην ανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ σε στρατηγικές τοποθεσίες από τη Νάρβα, την Εσθονία έως το Σουβάλκι Γκαπ και την περιοχή Γκρόντνο της Λευκορωσίας. Εν ολίγοις, τίποτα δεν είναι ακόμη πέρα από τα όριά τους όσο η θέση του Πούτιν στο Κρεμλίνο παραμένει σταθερή και ο Πριγκόζιν έχει απεριόριστη πρόσβαση στα στρατεύματά του και σε άλλους παγκόσμιους ηγέτες, όπως μαρτυρήθηκε στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής Ρωσίας-Αφρικής στην Αγία Πετρούπολη. Η Πολωνία και η Λιθουανία δεν είναι ξένοι στο να παντρεύονται μεταξύ αυτοκρατοριών, μαθαίνοντας επιδέξια να πλοηγούνται σε επιθέσεις από πολύ μεγαλύτερες δυνάμεις κατά της κυριαρχίας και της εδαφικής τους ακεραιότητας. Εν τέλει, ωστόσο, η παρουσία του Βάγκνερ στη Λευκορωσία και τα αυξανόμενα μέσα ανατροπής που μπορούν να χρησιμοποιήσουν η Μόσχα και το Μινσκ είναι πιθανό να ταιριάζουν ελάχιστα με τις συνδυασμένες δυνατότητες σκληρής και ήπιας ισχύος που παρέχονται σε εκείνους στην άλλη πλευρά της οχυρωμένης πύλης της Ευρώπης.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ερώτηση Μη εγγεγραμμένου Ευρωβουλευτή Γ. Λαγού για το Επίδομα Στέγασης σε πολύτεκνους

Ο Ελληνικός Οργανισμός Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ)...