Ο πρωθυπουργός του Πακιστάν Σεχμπάζ Σαρίφ, μιλώντας στη Σύνοδο Κορυφής Ορυκτών Πακιστάν, νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, αναφέρθηκε στην επανέναρξη της δέσμευσης με την Ινδία. Είπε ο Σαρίφ: «Δεν έχουμε τίποτα εναντίον κανενός. Πρέπει να φροντίσουμε τον εαυτό μας, να χτίσουμε το έθνος μας, ακόμα και με τον γείτονά μας. Είμαστε έτοιμοι να μιλήσουμε μαζί τους, υπό την προϋπόθεση ότι ο γείτονας είναι σοβαρός για να μιλήσει σοβαρά ζητήματα στο τραπέζι γιατί ο πόλεμος δεν είναι πλέον επιλογή».
Αυτή η δήλωση έρχεται 6 μήνες μετά από μια συνέντευξη στην Al Arabiya στην οποία ο πρωθυπουργός του Πακιστάν είχε αναφερθεί στο ενδεχόμενο συνομιλιών με την Ινδία (αυτή η συνέντευξη είχε δοθεί στην Al Arabiya την παραμονή μιας επίσκεψης στα ΗΑΕ). Ο πρωθυπουργός του Πακιστάν είχε καλέσει τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα στα μέσα ενημέρωσης μεταξύ των δύο χωρών και είπε ότι τυχόν συνομιλίες μεταξύ των δύο χωρών θα υπόκεινται στη συζήτηση για το Κασμίρ. Η Ινδία είχε απορρίψει αυτήν την προσφορά.
Χρονοδιάγραμμα της δήλωσης, οικονομία του Πακιστάν και CPEC
Η βασική προτεραιότητα του Πακιστανικού Μουσουλμανικού Συνδέσμου – Nawaz (PML-N), που ηγήθηκε της κυβέρνησης του Shehbaz Sharif από τότε που ανέλαβε τον περασμένο Απρίλιο, ήταν να επαναφέρει την οικονομία της χώρας σε τροχιά. Ενώ η χώρα βρισκόταν στο χείλος της οικονομικής κατάρρευσης, είχε κάποια ανάπαυλα τις τελευταίες εβδομάδες.
Τον περασμένο μήνα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) είχε μεταφέρει 1,2 δισεκατομμύρια δολάρια ως μέρος ενός προγράμματος διάσωσης 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η Σαουδική Αραβία έδωσε επίσης οικονομική στήριξη 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η Σαουδική Αραβία έχει επίσης δεσμευτεί για επενδύσεις 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε ένα διυλιστήριο πετρελαίου στο Gwadar. Το Πακιστάν έλαβε επίσης 1 δισεκατομμύριο δολάρια από τα ΗΑΕ για την ενίσχυση των συναλλαγματικών αποθεμάτων του πρώτου.
Το χρονοδιάγραμμα της δήλωσης είναι επίσης σημαντικό επειδή ο Κινέζος αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, He Lifeng, βρέθηκε επίσης στο Πακιστάν σε σχέση με την ολοκλήρωση των 10 ετών του έργου China Pakistan Economic Corridor (CPEC). Ο Κινέζος Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης, Hi Lifeng και ο πρωθυπουργός του Πακιστάν, Shehbaz Sharif ήταν μάρτυρας της υπογραφής έξι συμφωνιών υπό την ομπρέλα της CPEC. Και οι δύο χαιρέτησαν το έργο και δήλωσαν ότι ήταν μια επανάληψη ισχυρών δεσμών μεταξύ Πακιστάν και Κίνας.
Θα ήταν επίσης σκόπιμο να επισημανθεί ότι μόλις πρόσφατα ο Σαρίφ ζήτησε από την Τουρκία να συμμετάσχει στο σχέδιο CPEC. Ο Σαρίφ είπε ότι η μετατροπή της CPEC σε τριμερές έργο θα ωφελούσε την περιοχή. Νωρίτερα, επίσης, τον Νοέμβριο του 2022, ο πρωθυπουργός του Πακιστάν είχε κάνει αυτήν την πρόταση. Θα ήταν σκόπιμο να επισημανθεί ότι όταν η προηγούμενη κυβέρνηση του Πακιστάν, υπό την ηγεσία του Imran Khan, Tehreek-E-Insaaf (PTI) είχε διατυπώσει την ιδέα της ένταξης άλλων χωρών στο CPEC, η Κίνα είχε αγανακτήσει το Πακιστάν ζητώντας από τη Σαουδική Αραβία να ενταχθεί στο CPEC, αν και αργότερα είπε ότι δεν ήταν αντίθετη στη συμμετοχή τρίτων. Στην παρούσα κατάσταση, όπου έγινε λόγος για επιβράδυνση του έργου, η Κίνα δεν θα πείραζε τη συμμετοχή άλλης χώρας.
Η χρονική στιγμή της δήλωσης του Σαρίφ, σχετικά με τη δέσμευση με την Ινδία, δεν μπορεί επίσης να συνδεθεί με την τρέχουσα οικονομική κατάσταση του Πακιστάν. Έγινε λόγος για την πιθανότητα επανέναρξης του διμερούς εμπορίου με την Ινδία τον Αύγουστο του 2022, αφού το Πακιστάν υπέστη καταστροφικές πλημμύρες, αλλά οι τεταμένες σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών απέτρεψαν το ίδιο. Ακόμη και τον Απρίλιο του 2021, η κυβέρνηση του PTI είχε δώσει πρώτα το πράσινο φως για την επανέναρξη του εμπορίου με την Ινδία, σε μερικά βασικά προϊόντα, αλλά λόγω της αντίθεσης από τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου, αυτή η απόφαση ανατράπηκε. Το εμπόριο μεταξύ των δύο χωρών διεξάγεται μέσω τρίτων προορισμών όπως η Σιγκαπούρη και το Ντουμπάι.
Το άλλο σημείο που πρέπει να έχουμε κατά νου είναι ότι η Ινδία έχει καλές σχέσεις με τα ΗΑΕ και τη Σαουδική Αραβία. Στην πραγματικότητα, τα ΗΑΕ υποτίθεται ότι έπαιξαν σημαντικό ρόλο στις συνομιλίες μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν, οι οποίες οδήγησαν σε κατάπαυση του πυρός μεταξύ των δύο χωρών τον Μάρτιο του 2021. Η Σαουδική Αραβία από την πλευρά της υποστήριξε επίσης τη δέσμευση μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν.
Η αντίδραση της Ινδίας
Η Ινδία, ενώ αντέδρασε στη δήλωση του Σαρίφ, είπε ότι οι συνομιλίες ήταν δυνατές μόνο εάν το Πακιστάν αναλάβει δράση κατά της τρομοκρατίας και ότι αυτό στόχευε ξεκάθαρα στους διεθνείς δανειστές. Σχολιάζοντας τη δήλωση του Σαρίφ, το Υπουργείο Εξωτερικών (Ινδία) είπε:
«Η σαφής και συνεπής θέση της Ινδίας είναι γνωστή… επιθυμούμε κανονικές, γειτονικές σχέσεις με όλους τους γείτονές μας, συμπεριλαμβανομένου του Πακιστάν. Αλλά για αυτό, ένα περιβάλλον απαλλαγμένο από τρόμο και εχθρότητα είναι επιτακτική ανάγκη».
Οι ΗΠΑ από την πλευρά τους χαιρέτησαν τη δήλωση του Σαρίφ. Ένας εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών είπε ότι η Ουάσιγκτον πάντα χαιρετίζει την άμεση δέσμευση μεταξύ των δύο χωρών.
Ενώ η οικονομία του Πακιστάν μπορεί να έχει πάρει κάποια ανάπαυλα προς το παρόν, εξακολουθεί να είναι καθόλου μακριά από τη φαντασία. Λιγότερες πιέσεις με την Ινδία και η επανέναρξη του διμερούς εμπορίου θα ωφελήσει το Πακιστάν, αλλά δεδομένου του γεγονότος ότι και οι δύο χώρες θα βρίσκονται σε εκλογική κατάσταση σε λίγους μήνες, δεν μπορεί να αναμένεται τίποτα σημαντικό βραχυπρόθεσμα. Πολλά θα εξαρτηθούν επίσης από το εκλογικό αποτέλεσμα στο Πακιστάν και την προσέγγιση του πακιστανικού στρατού. Μόλις πρόσφατα, ο Σεχμπάζ Σαρίφ είχε πει ότι αν κερδίσει το PML-N ο αδελφός του Ναουάζ Σαρίφ θα γίνει πρωθυπουργός του Πακιστάν. Σε όλες τις προηγούμενες θητείες του, ο Ναουάζ Σαρίφ έδωσε μάχη για την ειρήνη με την Ινδία. Εκτός από αυτό, η εγχώρια αφήγηση στην Ινδία έναντι του Πακιστάν γίνεται ολοένα και πιο σκληρή και ο χώρος για ακόμη και περιορισμένη δέσμευση με το Πακιστάν έχει μειωθεί – τουλάχιστον στο άμεσο μέλλον.